Gezondheid en hinder

Als wordt besloten tot het plaatsen van windmolens en zonnevelden, dan onderzoeken we wat de effecten hiervan zijn op de gezondheid en leefomgeving van omwonenden. Dit gebeurt in de Milieueffectrapportage.

Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van windmolens op de gezondheid van mensen die in de buurt wonen. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) geeft aan dat er geen directe relatie is gevonden tussen de blootstelling aan windturbinegeluid en mogelijke gezondheidseffecten zoals hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, cognitieve stoornissen, gehoorproblemen, ongunstige zwangerschap uitkomsten en slaapstoornissen.
In 90% van de studies over dit onderwerp wordt geconcludeerd dat er geen rechtstreeks verband bestaat tussen windturbinegeluid en gezondheidseffecten. Bovendien is er geen verband gevonden tussen laagfrequent geluid van windturbines en gezondheidsklachten. Ook de Nederlandse gezondheidsinstellingen het RIVM en de GGD bekrachtigen dit standpunt.
Wat wel blijkt uit het onderzoek is dat blootstelling aan windturbinegeluid hinder kan veroorzaken. De mate van hinder die wordt ervaren is afhankelijk van de feitelijke geluidbelasting, de zichtbaarheid van de windturbine(s), persoonlijke omstandigheden en of er sprake is van direct economisch baten bij de windturbine. Lees meer in het artikel Health Effects Related to Wind Turbine Sound, Including Low-Frequency Sound and Intrasound.
Zie ook rapport Windturbines en gezondheid van GGD regio Utrecht van gemeente Houten.

U kunt uw klacht bij de gemeente indienen. Het kan voorkomen dat ook de ontwikkelaars van de windmolens een klachtenregeling hebben. De gemeente is het bevoegd gezag om normen voor bijvoorbeeld geluid of slagschaduw te handhaven. Het handhavingsprotocol van de gemeente en de klachtenregeling van de ontwikkelaars worden dan op elkaar afgestemd.

Overlast voor omwonenden kan. bestaan uit aantasting van het uitzicht, geluidhinder en slagschaduw van de wieken. Deze effecten brengen we in beeld tijdens verschillende onderzoeken. De uitkomsten hiervan worden meegewogen in de besluitvorming.

De draaiende rotorbladen en andere bewegende delen van een windmolen maken geluid. Dit geluid is niet constant en hangt af van verschillende factoren. Denk hierbij aan type windmolen, bodem en windrichting. Er zijn wettelijke normen voor de hoeveelheid geluid die windturbines mogen maken. Als wordt besloten tot het plaatsen van windmolens, dan onderzoeken we dit in de Milieueffectrapportage.

Of je een windmolen kunt horen en vanaf welke afstand hangt af van veel factoren. Denk hierbij aan type windmolen, samenstelling van de bodem waarop deze staat en de windrichting. Een precieze afstand is daarom moeilijk te geven.

Laag frequent geluid is geluid met een frequentie tussen ongeveer 20 en 100 Herz (Hz). Bij de geluidsnormen voor windmolens wordt rekening gehouden met laagfrequent geluid. Wanneer wordt besloten tot het plaatsen van windmolens, dan onderzoeken we wat de effecten hiervan zijn op de gezondheid en leefomgeving van omwonenden. Dit gebeurt in de Milieueffectrapportage.

Uit onderzoeken van de GGD en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu blijkt niet dat laagfrequent geluid van windmolens ertoe leidt dat mensen ziek worden. Er zijn veel meer bronnen van laagfrequent geluid: machines en (snel)wegen maken bijvoorbeeld ook laagfrequent geluid. Bij de geluidsnormen voor windmolens wordt rekening gehouden met dit geluid. Zo wordt voorkomen dat er te veel geluid wordt geproduceerd.

Bij het draaien van windmolens ontstaat er rondom de rotorbladen een gebied met onderdruk. Uit onderzoek blijkt dat dit nadelig kan zijn voor vleermuizen.

Nee. De Raad van State heeft aangegeven dat niemand recht heeft op een onaangetast uitzicht. Dat het (vrije) uitzicht verandert of zelfs wordt verstoord door windmolens is dus niet voldoende om van een plan af te zien.

Een windturbine moet op voldoende afstand van huizen staan om overlast te voorkomen. In de praktijk houdt dit in dat een windmolen minimaal op 400 meter van de dichtstbijzijnde huizen af staat.

Met slagschaduw wordt de schaduw bedoeld die de wieken van de molen kunnen veroorzaken als de zon laag staat.

In de wetgeving staan voorschriften om hinder door slagschaduw te beperken. Een windmolen mag maximaal 6 uur slagschaduw per jaar veroorzaken op een woning. Als er meer schaduw optreedt, dan wordt de windmolen automatisch stilgezet.

Hier zijn nog niet veel gegevens beschikbaar over slagschaduw op zonnepanelen. Er wordt ingeschat dat er maximaal 3% opbrengstverlies kan ontstaan. Dit alles is afhankelijk van de afstand van het zonnepaneel tot de windmolen. De meeste effecten worden verwacht aan de noordzijde van de windturbine op een afstand van ongeveer 400 meter.

Het is niet bekend dat er effecten zijn van slagschaduw op gewassen.

Van kabels onder de grond op dit spanningsniveau zijn de effecten nihil te noemen. Hoogspanningsmasten geven daarentegen wel straling die effecten heeft op bewoners eronder.

Alle windturbines met een tiphoogte hoger dan 150 meter moeten verlichting hebben vanwege vliegveiligheid. Hinder van deze verlichting bij omwonenden is een belangrijke bron van maatschappelijke weerstand tegen windparken. De verlichting knippert normaal gesproken omdat de turbines dan beter zichtbaar zijn voor de luchtvaart. Inwoners in de omgeving van een windpark ervaren het knipperen vaak als onprettig. Dit negatieve effect kan worden verminderd door onder andere toepassing van vast brandende verlichting of het toepassen van een wisselende lichtintensiteit, afhankelijk van de zichtbaarheid. Als besloten wordt tot het plaatsen van windmolens wordt het soort verlichting verder uitgewerkt. (Bron: RIVM)

Mensen kunnen hinder ondervinden van geluid. Om dit te voorkomen gelden er normen voor de geluidsbelasting op gevels van woningen. De normen verschillen per geluidbron. Denk hierbij bijvoorbeeld aan windmolens, wegverkeer, railvervoer en industrie. Mensen kunnen ook belast worden door meerdere bronnen tegelijk. Dan is er sprake van cumulatie van geluid. Voor de gecumuleerde geluidniveaus zijn geen wettelijke normen. Dit maakt wel onderdeel uit van de belangenafweging. (Bron: RIVM)