Hoe werkt de gemeenteraad?

De vaste vergaderdag van de gemeenteraad en de raadscommissies is donderdag. De donderdagavond wordt ook wel de ‘politieke avond’ genoemd. Aan vergaderingen van de gemeenteraad (raadsvergaderingen) mogen alleen raadsleden meedoen. Raadsvergaderingen zijn wel toegankelijk voor publiek. Aan de vergaderingen van de raadscommissies en de andere raadsbijeenkomsten mogen naast de raadsleden, ook burgerleden meedoen. Burgerleden helpen de politieke partijen die in de gemeenteraad zitten. De gemeenteraad benoemt de burgerleden. Burgerleden leggen net als de raadsleden een eed of belofte af. Met een eed of belofte belooft iemand dat hij of zij zich aan alle afspraken voor raads- of burgerleden houdt.

De gemeenteraad neemt over heel veel onderwerpen een besluit. Daar gaat veel voorbereiding aan vooraf. De gemeenteraad moet eerst goede informatie krijgen (beeldvorming). Daarna kan de gemeenteraad een mening vormen (oordeelsvorming). Beeldvorming en oordeelsvorming zijn nodig om een goed besluit te nemen (besluitvorming). Dit heet het BOB-model.

De bekendste stap in het BOB-model is de besluitvorming. Dit gebeurt in de gemeenteraad. Maar voordat de gemeenteraad een besluit neemt is de raad al volop met dit onderwerp bezig geweest. hieronder wordt uitgelegd hoe dat in zijn werk gaat.

De voorbereiding van besluiten gebeurt in Oss op verschillende manieren. Er zijn bijvoorbeeld openbare bijeenkomsten, maar ook bijeenkomsten die alleen voor raads- en burgerleden zijn. Hieronder staan alle manieren van voorbereiding beschreven.

Niet alle onderwerpen bereidt de gemeenteraad op dezelfde manier voor. Zware (politiek gevoelige) onderwerpen krijgen een andere aanpak dan lichte onderwerpen. Om alle onderwerpen op een goede manier op de verschillende agenda’s te zetten, bestaat er een agendacommissie.
De agendacommissie bestaat uit vertegenwoordigers van elke fractie, die een wisselend voorzitterschap voeren, de griffier is de secretaris en de burgemeester adviseert. De agendacommissie stelt de agenda’s en de lijst met vergaderdata op voor de verschillende bijeenkomsten, commissies en de gemeenteraad. De vergaderingen van de agendacommissie zijn openbaar. Elke vergadercyclus start met een vergadering van de agendacommissie.

Tijdens podiumbijeenkomsten ontvangen raads- en burgerleden informatie over onderwerpen, waarover de gemeenteraad later een besluit moet nemen. Ook belangrijke ontwikkelingen binnen de gemeente Oss staan op het programma van podiumbijeenkomsten. Deze bijeenkomsten zijn openbaar. De gemeente stelt mensen die bij een bepaald onderwerp betrokken zijn, vaak persoonlijk op de hoogte van zo’n bijeenkomst. Niet over elk onderwerp wordt een podiumbijeenkomst georganiseerd. Dit gebeurt alleen als het nodig is.
De onderwerpen die tijdens een podiumbijeenkomst aan bod komen, worden zo breed mogelijk behandeld. De informatie komt niet alleen vanuit de gemeentelijke organisatie. Ook inwoners en organisaties kunnen raads- en burgerleden informeren over hun standpunt over een onderwerp. Tijdens de podiumbijeenkomsten voeren de mensen die aanwezig zijn geen discussie, maar wisselen ze alleen informatie uit. Eén van de raadsleden is gespreksleider.
Wilt u de raad informeren over een bepaald onderwerp? Neem dan contact op met de raadsgriffie. De raadsgriffie kijkt dan samen met u naar de mogelijkheden om het onderwerp tijdens een Podiumbijeenkomst te behandelen.

Meestal bereidt het college van burgemeester en wethouders de raadsbesluiten voor. Als er nog ruimte is om te kiezen voor een bepaalde oplossingsrichting dan wordt zo’n onderwerp voorgelegd aan één van de opiniecommissies. De opiniecommissies ‘sociaal/bestuurlijk’ en ‘ruimte’, bestaan uit raads- en burgerleden van alle raadsfracties. Er zijn geen vaste leden. Tijdens de vergaderingen van de opiniecommissies spreken leden met elkaar over verschillende opties. Argumenten voor en tegen worden besproken. Er wordt geen besluit genomen, maar het college krijgt hierdoor informatie over de mening van de fracties. Daarmee kan het college een definitief voorstel maken voor de gemeenteraad.

De hoorcommissie bestemmingsplannen bestaat uit drie leden van de gemeenteraad. Personen die een idee over een ontwerpbestemmingsplan hebben ingestuurd, mogen hun mening uitleggen voor deze hoorcommissie. De hoorcommissie geeft de informatie daarna door aan de gemeenteraad. De gemeenteraad betrekt het resultaat van de hoorcommissie bij het raadsbesluit.

De rekeningcommissie heeft een vaste samenstelling en voorzitter. Zowel raads- als burgerleden kunnen plaatsnemen in deze commissie. De rekeningcommissie bereidt de controle op de jaarrekening voor. Dit gebeurt voordat de jaarrekening op de agenda van de raadsvergadering staat. Er is ook een controle in de tussentijd.

De tweede stap van het BOB-model is oordeelsvorming. Om een mening te kunnen vormen moet je weten waarom je voor of tegen een bepaalde keuze bent. Met andere woorden: welke argumenten zijn er? Die argumenten bespreken raads- en burgerleden in de adviescommissies. Dit gesprek wordt gevoerd over adviesstukken. Het college van B en W bereidt de adviesstukken voor. Er is één adviescommissie voor de onderwerpen die gaan over bestuur en sociale zaken en één voor onderwerpen over de ruimte. De adviescommissies bestaan uit raads- en burgerleden van alle raadsfracties. Er zijn geen vaste leden. De adviescommissies geven een advies aan de raad over een te nemen besluit. Uit dat advies blijkt vaak welk oordeel de fracties hebben gevormd. Soms stelt een fractie haar oordeel nog uit.

Het college van B en W kan de raad ook vragen om zijn mening ter voorbereiding van een besluit dat nog genomen moet worden, of om zijn steun bij een besluit.
Als er nog ruimte is om te kiezen voor een bepaalde oplossingsrichting dan wordt zo’n onderwerp voorgelegd aan één van de opiniecommissies. Er is één opiniecommissie voor de onderwerpen die gaan over bestuur en sociale zeken en één voor onderwerpen over ruimte. De opiniecommissies bestaan uit raads- en burgerleden van alle raadsfracties. Er zijn geen vaste leden. Tijdens de vergaderingen van de opiniecommissies spreken leden met elkaar over verschillende opties. Argumenten voor en tegen worden besproken. Er wordt geen besluit genomen, maar het college krijgt hierdoor informatie over de mening van de fracties. Daarmee kan het college een definitief voorstel maken voor de gemeenteraad.
Soms mag het college van B en W een besluit nemen zonder de gemeenteraad te betrekken, maar willen ze de gemeenteraad wel graag om een mening vragen. Dit noemen we raadpleging. Het college legt voor aan de opiniecommissie wat het van plan is te besluiten. Hierover geeft de opiniecommissie dan zijn mening.

De beeldvormende fase wordt nu afgerond en de gemeenteraad kan een besluit gaan nemen.

De Rekenkamer is een onafhankelijke commissie die bestaat uit drie externe leden. De leden zijn geen onderdeel van de raad. De Rekenkamercommissie doet gevraagd en ongevraagd onderzoek naar drie dingen:

De aanbevelingen van de Rekenkamer gebruikt de gemeenteraad voor het controleren voor het college van B en W.

Het vragenhalfuur is een vast onderdeel van de raadsvergadering. Tijdens dit vragenhalfuur mogen raadsleden vragen stellen aan een wethouder of burgemeester over actuele onderwerpen.

De verslagen met rekening en verantwoording over de besteding van de financiële bijdrage inzake de fractieondersteuning worden conform artikel 11 van de Verordening ambtelijke bijstand en fractieondersteuning Oss ter kennisneming aan de raad verstuurd en de bij het verslag behorende facturen en betalingsbewijzen worden openbaar ter inzage gelegd. De verslagen worden hiertoe geagendeerd bij het fractievoorzittersoverleg en liggen openbaar ter inzage bij de Raadsgriffie.