8.3 Circulaire economie

Coalitieakkoord Oss (2018-2022): ‘De verduurzaming van economie en maatschappij wil deze coalitie nadrukkelijk aanpakken.' Een belangrijk uitgangspunt is dat we niet alleen economische groei nastreven, maar ook brede welvaart. Oftewel een goede balans tussen economische groei, gezondheid, onderwijs, duurzaamheid en leefbaarheid.

Circulaire ontwerpprincipes

1. Preventie - niet doen wat niet nodig is

  • Bedenk allereerst of het nieuwe project echt noodzakelijk is. Vaak is niet uitvoeren van een nieuw project of het uitstellen de meest duurzame keuze. Kan de voorziening nog langer mee, is “nieuw” wel nodig?
  • Ga op zoek naar de oplossing die zo min mogelijk materialen vraagt. Denk aan materiaal dat hol is in plaats van massief.
  • Denk ook materiaalreductie: bijvoorbeeld door een smaller straatprofiel waarbij meer ruimte is voor groen

2. Waardebehoud–optimaal gebruik maken van wat er is

  • Zorg voor een langere levensduur. Ontwerp producten en objecten zodanig dat ze lang meegaan en bestand zijn tegen slijtage en veroudering. Dit kan worden bereikt door hoogwaardige materialen te gebruiken en reparatie en onderhoud te vergemakkelijken. Zorg ook voor scheiding van functies bij bomen en kabels en leidingen. Dit zorgt voor beide voor een langere levensduur
  • Zorg dat onderdelen in het object makkelijk vervangen kunnen worden, zodat de levensduur van het bestaande object kan worden verlengd. Implementeer modulaire ontwerpen met een demontabel en flexibel design (laat dit terugkomen in de ontwerpfase).
  • Hergebruik bestaande objecten, materialen en grondstoffen binnen het project en zorg dat deze objecten, materialen en grondstoffen voor lange tijd gebruikt kunnen worden. Dit scheelt ongeveer 90-95% van de milieu-impact in vergelijking tot nieuw materiaal.

3. Waardecreatie–Nieuwe materialen zijn klimaatneutraal en circulair

  • Oriënteer of er multifunctioneel kan worden ontworpen. Bijvoorbeeld zitmeubilair met beplanting of een lantarenpaal die ook functioneert als cameralocatie, als luchtmeter of als doorgeefluik van data door aansluiting op een glasvezelnetwerk.
  • Ontwerp toekomstbestendig door al na te denken over toekomstige veranderingen (grotere piekbuien of meerdere mobiliteiten op de weg). Zoals het inpassen van een grotere waterbuffer om toekomstige piekbuien op te vangen. Of de mogelijkheid om een ontwerp te kunnen upgraden/uitbreiden om in de toekomst meerdere functies toe te voegen. Een eenvoudig en tijdloos design is daarvoor van belang.
  • Ontwerp voor optimaal beheer en onderhoud, bijvoorbeeld door vervanging van onderdelen makkelijk te maken. Betrek de vakbeheerder vroegtijdig bij het ontwerp.
  • Ontwerp voor duurzaam materiaalgebruik. Minimaliseer grondstof-en energiegebruik over de hele levenscyclus. Kies voor materialen met een lage Milieu Kosten Indicator (MKI) en CO2-uitstoot. Kies voor hergebruikte materialen. Dit kan zijn direct hergebruik of hoogwaardige gerecyclede materialen. Gebruik recyclebare materialen en vermijd het gebruik van schadelijke stoffen. Faciliteer ook de recyclinginfrastructuur door producten te ontwerpen die gemakkelijk te scheiden zijn.
  • De Milieukosten Indicator (MKI) maakt duurzaamheid meetbaar op 11 milieu-categorieën, en maakt het mogelijk om te controleren of circulair ook milieuvriendelijk is. Voor asfalt en beton zijn er referentie MKI-waarden. Zie ook sectie verhardingen en asfalt in de RIBOR voor duurzamer asfalt als Lage Temperatuur Asfalt, waterbergende wegfundatieen de minimum eisen voor duurzamer beton. Ook voor rioleringsproducten is het goed om de MKI op te vragen. De uitvoeringskwaliteit is een doorslaggevende factor voor een langere levensduur, en de langere levensduur draagt bij aan de duurzaamheid en kostenbeheersing.